Chak ane, mwa mas la sèvi kòm yon rapèl puisan sou Jounen Entènasyonal Fanm (8 mas), e kanpay 16 Jou Aktivis kont Vyolans sou Fanm ak Tifi (25 novanm pou rive 10 desanm) vin ranfòse mesaj la.
Yon Istwa ki Gen Rasin Pwofon : Ki Lè Sa te Kòmanse ?
Lit pou dwa fanm yo pa yon konsèp modèn ki parèt sanzatann. Batay sa a gen rasin ki pwofon, ki kòmanse depi plizyè syèk. Nan fen 19yèm ak kòmansman 20yèm syèk la, mouvman pou dwa fanm yo te kòmanse milite fòtman pou dwa vote, sitou nan peyi tankou Etazini ak Grann Bretay.
Jounen Entènasyonal Fanm nan li menm te pran nesans ofisyèlman an 1910, apre yon gwo mouvman grèv fanm travayè nan Nouyòk an 1908. Objektif la se te mande pi bon kondisyon travay ak dwa pou yo vote. Se Nasyonzini (ONU) ki te ofisyalize jounen an, an 1975. Depi lè sa a, lit la te toujou lye ak batay pou egalite salaryal, kont diskriminasyon nan travay, ak pou dwa fanm posede byen yo.
Malgre pwogrè enpòtan ki fèt yo; tankou plis fanm k ap etidye, k ap antre nan politik, ak k ap dirije biznis, dezekilib la toujou la. Vyolans fizik, seksyèl ak sikolojik kont fanm ak tifi rete yon flewo mondyal. Estatistik yo montre yon gwo pousantaj fanm sibi vyolans nan lavi yo.
An Ayiti, menm jan ak lòt kote sou latè, pwoblèm yo rete grav: inegalite salaryal, aksè limite ak edikasyon pou tifi nan zòn rekile yo, ak prezans fanm nan pòs desizyon yo ki toujou fèb. Lit sa a esansyèl paske li touche tout aspè lavi a.
Dwa Fanm = Dwa Moun : Yon Prensip Fondamantal
Nou dwe klè sou yon pwen esansyèl: yon sosyete pa ka devlope tout bon vre si li mete mwatye nan popilasyon li (fanm yo) sou kote. Dwa fanm ak tifi yo se dwa moun. Pwoteje yo se pwoteje diyite ak avni tout sosyete a. Lè yon fanm an sekirite, edike, epi li gen mwayen pou kontribiye, tout kominote a, fanmi an ak peyi a benefisye.
An konklizyon, lit pou dwa fanm ak tifi se pa yon lit kont gason, men yon batay pou lajistis sosyal ak egalite. Li enpòtan pou nou chak, gason kou fanm, pran responsablite nou. Respè pou dwa fanm yo pa negosyab. Soti nan mwa Mas rive Desanm, chak jou se yon opòtinite pou nou aji, pou nou denonse enjistis, epi pou nou asire yon avni kote chak fanm ak tifi ka viv san krent, ak tout respè li merite.
Ann mete men nan pat la pou sa reyalize.
Carina Petit-Homme
